Μεγάλο αφιέρωμα στον Ν . Ξυλούρη στην εκπομπή «Κρητικά Μονοπάτια» στον pella fm 103.2 Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 11-1μμ

Τριάντα δύο χρόνια συμπληρώνονται  μετά το θάνατο του Νίκου Ξυλούρη (8/2/1980), του τραγουδιστή που με τη μοναδική φωνή του, έβαλε τη σφραγίδα του στο ελληνικό τραγούδι και σημάδεψε την αντίσταση των αγωνιστών κατά της δικτατορίας και της χούντας. Αξίζει να θυμηθούμε τη ζωή αυτής της αδούλωτης ψυχής, που βάζω στοίχημα ότι ο Νίκος Ξυλούρης σύμφωνα με τις παρακαταθήκες του αξίζει να βρίσκεται στους δρόμους της ελευθερίας μαζί με τον Δώρο Λοΐζου  και με πολλούς άλλους αγωνιστές.

Ο Νίκος Ξυλούρης είναι σίγουρα μια από τις σπουδαιότερες φωνές της σύγχρονης Ελλάδας. Δεν ήταν μόνο σημαντικός τραγουδιστής αλλά και περίφημος άνθρωπος. Ήταν δίκαιος ανιδιοτελής και απομακρυσμένος από κάθε είδος μικρότητες και ραδιουργίες. Ήταν ξεκάθαρα πολιτικοποιημένο άτομο, φιλελεύθερο και δημοκρατικό. Η γενικότερη παρουσία του στα καλλιτεχνικά, κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα, σε ταραγμένες και σκοτεινές εποχές της πατρίδας μας, του έδωσε την ευκαιρία να γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα στον Αγώνα κατά του φασισμού.
Ο Νίκος Ξυλούρης γεννήθηκε στα Ανώγεια το 1936, μα έφυγε πολύ νωρίς επειδή τον είχε χτυπήσει ο καρκίνο το 1980. Η οικογένεια του είχε μεγάλη μουσική παράδοση και παππούς του ήταν ο περίφημος λυράρης Καραμουζαντώνης. Ο πατέρας του Γιώργος Ξυλούρης ήταν εξαιρετικός χορευτής και τραγουδιστής. Πολύ γρήγορα ο Νίκος Ξυλούρης έγινε γνωστός στην ευρύτερη περιοχή παίζοντας σε γλέντια και γάμους. Στα 17 του δούλεψε για πρώτη φορά στο Ηράκλειο, αλλά αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες καθώς οι κάτοικοι στα αστικά κέντρα εκείνη την εποχή δεν διασκέδαζαν με την κρητική παραδοσιακή μουσική αλλά με ευρωπαϊκούς σκοπούς.
Σημαντικός σταθμός για τον Νίκο Ξυλούρη αλλά και για τη Κρητική μουσική είναι το πρώτο κρητικό κέντρο ο «Ερωτόκριτος» που ανοίγει στο Ηράκλειο το 1967. Σημαντικός σταθμός γιατί από εκείνη τη στιγμή η κρητική παραδοσιακή μουσική αρχίζει να γίνεται δημοφιλής όχι μόνο στους Κρητικούς που την είχαν κάπως στο περιθώριο, αλλά και σε όλους τους Έλληνες. Το 1969 ο Νίκος Ξυλούρης ανεβαίνει στην Αθήνα και ξεκινάει μια λαμπρή καριέρα τραγουδώντας όχι μόνο κρητικά αλλά και τους περισσότερους Έλληνες έντεχνους συνθέτες. Σταθμό για τα ελληνικά μουσικά δρώμενα αποτέλεσε και ο δίσκος με τα ριζίτικα τραγούδια που βγήκε εν μέσω δικτατορίας και αφύπνισε τις καρδιές όλων των Ελλήνων με τη μοναδική ερμηνεία του Ξυλούρη, όπως και η συμμετοχή του στη παράσταση «Το μεγάλο μας τσίρκο» που ανέβασαν η Τζένη Καρέζη με το Κώστα Καζάκο στο θέατρο «Αθήναιον» το 1973. Μέσα στην καρδιά της δικτατορίας η φωνή του Ξυλούρη ξεχωρίζει είτε λέγοντας τραγούδια του Μαρκόπουλου, είτε παραδοσιακά τραγούδια της Κρήτης. Μεταμορφώνεται σε σημαία της αντίστασης και της αγωνιστικότητας Οι ξεχωριστές ερμηνετικές δυνατότητες, το πάθος που τον χαρακτήριζε αλλά και η φυσική παρουσία του Νίκου Ξυλούρη απογείωσαν τη φήμη του και τον έκαναν αγαπητό σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, σε κάθε άτομα που είχε δημοκρατική αντίληψη και αγωνιστικό παλμό. Σε όλα τα τραγούδια που ερμήνευσε έβαλε τη δική του ανεπανάληπτη σφραγίδα. Μέσα από τα τραγούδια του βρίσκει τρόπο έκφρασης στο τεταμένο  πολιτικό κλίμα, που οδηγεί στην αιματηρή εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι αναφορές για την παρουσία του ηρωικού τραγουδιστή στην εξέγερση τον μετέτρεψαν σε κόκκινο πανί απέναντι στη φασιστική κυβέρνηση του Γ. Παπαδόπουλου. Έντονη καλλιτεχνική και πολιτικοκοινωνική δραστηριότητα χαρακτηρίζει τον Ν. Ξυλούρη και κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης τραγουδώντας του Καπνισμένο Τσουκάλι. Δυστυχώς ο Νίκος Ξυλούρης χάθηκε πρόωρα, ήταν μόλις 44 χρόνων. Όμως η φωνή του και τα τραγούδια του θα μείνουν στην καρδιά κάθε αγνού αγωνιστή που προσδοκεί τη δική του λευτεριά, τη δική του εξιλέωση…

ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ – ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

1967 Η ΚΡΗΤΗ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ
1969 ΧΡΟΝΙΚΟ
1970 ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ
1971 ΡΙΖΙΤΙΚΑ
1972 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
1972 ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ
1972 ΔΙΟΝΥΣΕ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΜΑΣ
1973 ΠΕΡΗΦΑΝΗ ΡΑΤΣΑ
1973 Ο ΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ
1973 Ο ΞΥΛΟΥΡΗΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
1973 Ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΓΑΠΑΝΘΟΥΣ
1974 ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ
1974 ΣΥΛΛΟΓΗ
1974 ΧΡΥΣΟΣ ΔΙΣΚΟΣ
1974 ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟ
1975 ΤΑ ΠΟΥ ΘΥΜΟΥΜΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΩ
1975 ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΤΣΟΥΚΑΛΙ
1975 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ
1976 ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
1977 ΤΑ ΕΡΩΤΙΚΑ
1978 ΤΑ ΞΥΛΟΥΡΕΙΚΑ
1978 ΣΑΛΠΙΣΜΑ
1978 ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΑ
1978 14 ΧΡΥΣΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ
1981 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΩΡΑ ΚΡΗΤΗ
1982 ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ
1987 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
1990 Ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ (1958-1968)
1995 ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΗΣ ΜΙΝΟΣ-ΕΜΙ 13
1996 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΞΥΛΟΥΡΗ 1962-65
1997 ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
2000 ΠΑΛΗΚΑΡΙ ΑΠ’ ΤΑ ΠΑΛΙΑ
2000 ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ
2003 ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ

ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ

Πληροφορίες από το www.pathfinder.com